Herzien met nieuwe kaarten: Hogesnelheidslijn Eindhoven – Venlo.
Venlo
Station Venlo Trade Port
De voorgestelde hogesnelheidslijn Nijmegen – Venlo gebruikt het tracé van de bestaande Maaslijn tussen Tienray en Venlo. Mogelijk rijden de overige treinen over een verschoven spoor-tracé langs de A-73: deze zou bij Raaieind op de bestaande lijn aansluiten. Op die lijn is er een goede plek voor een nieuwe station: tussen het 130-hectare bedrijventerrein Fresh Park Venlo, en het toekomstige kantorenpark Venlo GreenPark.
Nieuwe spoorlijn langs Horst, station bij Floriade-terrein…
Zonder deze verschuiving van de spoorlijn naar een nieuw tracé, zouden alle treinen gebruik maken van het bestaande Maaslijn-tracé. De lijn moet dan viersporig worden, in elk geval vanaf Tienray. Een station bij het Fresh Park is dan problematisch: de spoorlijn loopt aan de achterkant van het terrein. Een station is wel mogelijk iets verderop, na de A67, bij het bedrijfsterrein Trade Port. Het kan ter hoogte van de Celsiusweg aangelegd worden. Een historische stationslocatie is dit niet: tussen Grubbenvorst en Blerick lag vroeger geen station.
Klik om te vergroten…
Het tracé van de enkelsporige Maaslijn is hier kaarsrecht, met genoeg ruimte voor uitbreiding tot vier sporen. De bedrijventerreinen rond Venlo zijn echter uitgestrekt, en het nieuwe station kan ze nooit geheel bedienen. Zelfs binnen Fresh Park zouden de loopafstanden boven 2 km uitkomen. Realistisch is bediening van het gebied ten oosten van de A73, en ten zuiden van de A67, officieel Venlo Trade Port. (Er is ook nog een Trade Port West, een Trade Port Oost en een Trade Port Noord). Alle woonwijken liggen dichten bij Station Blerick, en ook nog aan de overkant van de hoofdweg naar Eindhoven (N556).
Klik om te vergroten…
De beste plek voor een nieuw station is tussen de Celsiusweg en de Jachthavenweg. De Celsiusweg wordt, in elk geval voor fietsers en voetgangers, doorgetrokken tot de Grubbenvorsterweg. Een zuidelijke ingang komt op een voetgangersverbinding tussen Egtenrayseweg en Jachthavenweg. Het station geeft overstap op bus 29 naar Venray via Tienray, en met een kleine route-wijziging ook bus 60 (Venray via Sevenum en Horst). Ook met de voorgestelde viersporigheid Venlo – Nijmegen, blijft dit een regionale lijn, met hooguit een kwartierdienst.
Station Blerick en nieuwe Maasbrug Venlo
Verbreding van de Maas-spoorbrug in Venlo is een voorwaarde voor twee eerder voorgestelde hogesnelheidslijnen (HSL). De HSL Nijmegen – Venlo, langs de Maas, en de HSL Eindhoven – Venlo komen in Blerick samen, en kruisen de Maas, net als de bestaande lijnen. Aan de overkant, na Station Venlo, volgen de voorgestelde HSL Venlo – Neuss – Köln, en een HSL langs de Maas naar Roermond, Sittard en Aachen. Hiermee wordt Venlo een kruispunt van HSL-lijnen.
De lijnen door Venlo …
Al langer was Venlo (80 000 inwoners) een spoorweg-knooppunt, maar zonder grote betekenis. Met de opheffing van de internationale treinen naar Köln, is zijn functie marginaal geworden. Voor het wegverkeer, daarentegen, werd Venlo uitgebouwd tot knooppunt van het verkeer Nederland – Duitsland, met twee snelwegen over de Maas.
Een functie als HSL-knooppunt vereist een verbouwing van Station Venlo. Een viersporig Maasbrug is dan ook nodig – en daarvoor moet ook Station Blerick aangepast worden. Een vijfde spoor voor het goederenvervoer is ook wenselijk, aan de zuidkant van de sporenbundel. Het tracé door Blerick en Venlo slingert ook, en kan op plaatsen verbeterd worden. Het grootste knelpunt is waarschijnlijk het inpassen van een ongelijkvloerse kruising met 6-8 sporen, net buiten Station Blerick – maar dat wordt hier niet besproken. (Een mogelijk nieuw tracé langs Horst heeft geen gevolgen voor de lijn bij Blerick).
Klik om te vergroten…
Aan weerskanten van de bestaande Maasbrug, is er voldoende ruimte voor nieuwe sporen. Bij gefaseerde bouw kan ook de oude brug vervangen worden. Aan de Venlose kant moeten de vier sporen in 600 m draaien naar de perrons. Om dat mogelijk te maken, moeten de huidige perrons aan de westkant verkort worden. Ook hier zouden de nieuwe sporen aan weerskanten van het emplacement komen. De nieuwbouw aan de noordkant (CWI-gebouw) laat daarvoor voldoende ruimte, en aan de zuidkant is de Sloterbeekstraat onlangs verbreed, wat ook extra sporen mogelijk maakt. Bij de bouw van nieuwe sporen, wordt de spoorlijn tussen rotonde en Maas bij voorkeur op viaduct geplaatst.
Klik om te vergroten…
Tussen deze rotonde en het station, moet de Koninginnesingel bijna alle noord-zuid en oost-west verkeer door Venlo verwerken. Een deel van dit verkeer zal de nieuwe A74 gebruiken, dat de Duitse A61 bij Kaldenkirchen verbindt met de A73 bij Tegelen. Een korte tunnel onder het Koninginneplein is al klaar. Volledige ondertunneling van de Koninginnesingel zou beter zijn, of een tunnel onder de sporen door, tussen de Burgemeester van Rijnsingel en de Regentessestraat.
Vlak bij de Maasbruggen is het nieuwe stadskantoor van Venlo gepland, op de plek van Parkeerplaats Reedestraat. Het vormt geen belemmering voor extra sporen aan de zuidkant van de sporenbundel, en ook tussen verkeersbrug en spoorbrug is er voldoende ruimte.
In Blerick, zouden de extra sporen bij voorkeur aan de noordzijde liggen, maar dat veronderstelt een verschuiving van de huidige perrons. Dat kan gefaseerd worden uitgevoerd, maar is wel afhankelijk van de plannen voor het naastgelegen kazerne-terrein. Daar is namelijk een nieuw stadion voorzien, met winkels en kantoren. Volgens de Ruimtelijke Verkenning van het project, komt in elk geval het stadion niet naast de sporen te liggen.
De nieuwe perrons moeten bij voorkeur iets worden gedraaid, ten opzichte van de huidige perrons. Het is logisch om dat te combineren met een verschuiving naar de Maas, om beter aan te sluiten op het centrum van Blerick. Ideaal zou zijn een stationsingang aan het einde van de Antoniuslaan, met een onderdoorgang naar de Garnizoenweg. Dat is echter niet te verenigen met de huidige functie van de de Antoniuslaan, als oprit naar de Maasbrug. Eventueel kan de stationsingang ter hoogte van de huidige fietstunnel komen, iets verder van de Maas.
Klik om te vergroten…
Met de komst van de snelle lijnen naar Venlo, vanuit Eindhoven en Nijmegen, zou Station Blerick zijn InterCity-treinen verliezen. Dat wordt gecompenseerd door een hogere frequentie van de regionale treinen, op de viersporige lijnen. Mogelijk kan Station Blerick volstaan, met één eilandperron voor deze diensten.
Hogesnelheidslijn Nijmegen – Venlo
Een 130-km hogesnelheidslijn (HSL) langs de Maas werd hier eerder voorgesteld. De 61-km Maaslijn van Nijmegen tot Venlo is maar een deel daarvan. (Om historische redenen word de naam ‘Maaslijn’ niet voor de hele route gebruikt). Het gedeelte Sittard – Roermond – Venlo werd eerder beschreven: hier gaat het om de opwaardering van de lijn Nijmegen – Venlo als Ausbaustrecke, met een gedeeltelijk nieuw tracé.
Een nieuwe spoorlijn naar Venlo is gepland, als zuidtak van de Betuweroute. Een tracé is niet formeel onderzocht, laat staan vastgesteld: de aanleg is pas na 2020 voorzien. Als goederenlijn hoeft het niet door Nijmegen: een tracé naast de A73 ligt voor de hand.
Een hogesnelheidslijn Nijmegen – Venlo is toe nu toe nauwelijks in beeld gekomen: de aansluitende lijn Venlo – Köln is verwaarloosd. Hier is eerder voorgesteld om een geheel nieuw tracé tussen Maas en Niers te gebruiken voor een HSL Nijmegen – Köln. De hier voorgestelde HSL naar Venlo is vooral bedoeld als onderdeel van een noord-zuid corridor, van Maastricht tot Zwolle.
Het bestaande tracé Nijmegen – Venlo is geschikt voor uitbouw tot een HSL. De nodige aanpassingen worden mede bepaald door het gebruik. Tot aan Cuijk, zou bij voorkeur een stadsregionale dienst rijden (S-Bahn), en dat vereist zeker vier sporen. Na Venray is een nieuw tracé voor regionale treinen langs de A-73 mogelijk: dat betekent ook vier sporen. Om hoge snelheden toe te staan, vooral op het middengedeelte, lijkt het wenselijk dat de hele lijn viersporig wordt. Dat komt ten goede aan de regionale treinen, maar die kunnen de regio niet volledig bedienen: het is relatief dun bevolkt, en de meeste dorpen liggen niet aan de spoorlijn.
Het tracé vanaf Nijmegen
De nieuwe HSL zou het bestaande tracé volgen, van Station Nijmegen tot Station Heyendaal: de busbaan moet weer verdwijnen. Dit tracé wordt gedeeld met de voorgestelde HSL naar Köln. Na Heyendaal, volgt de eerste in een serie van vijf bochten, voordat de spoorlijn de Maas kruist. Verruiming aan de binnenkant is moeilijk, vanwege een landgoed met botanische tuin. Mogelijk kan de lijn opschuiven naar de oostkant, met de sloop van enkele huizen langs de Van Hapsstraat. Het zou daarna achter Sauna Thermen lopen.
HSL vanaf Heyendaal: verschoven tracé in blauw…
Het huidige tracé door het bos (Heumensoord) is aangepast aan het terrein (stuwwal), maar dit zijn geen bergen. Lokaal zijn er hoogteverschillen van circa 20 m, en over een afstand van enkele kilometers is dat geen probleem. Het tracé moet rekening houden met reactivering van de lijn naar Kleve, en met de aftakking van de HSL naar Köln.
Bij Molenhoek, volgt de HSL weer het bestaande tracé, aan de oostzijde. Na Station Mook-Molenhek, zou de HSL namelijk iets afbuigen, om de Maas via een nieuwe brug te kruisen. Deze moet verder stroomopwaarts liggen, om verruiming van de bocht aan de overkant mogelijk te maken. Het nieuw tracé zou de Rijksweg kruisen, ongeveer ter hoogte van het tankstation. Aan de overkant passeert het de rand van het dorpje Katwijk, en sluit weer aan op het bestaande tracé door Cuijk.
De aansluiting ligt binnen de bebouwde kom: enkele huizen in de wijk Valuwe moeten wijken (dit is zichtbaar de achterstand wijk van Cuijk). De HSL zou de bestaande lijn kruisen, en loopt daarna aan de westzijde daarvan. Dat houdt verband met de aanpassing van het tracé verderop, aan de westzijde van het station. (Het tracé door Cuijk is bijna recht, met een knik van enkele graden bij het station). Met vier sporen is ook een tweede station in Cuijk mogelijk.
Nieuwe HSL-Maasbrug…>
De bebouwing in Cuijk staat grotendeels ‘met de rug naar de spoorlijn’. Daarom is de barrière-vorming niet zo groot, dat de lijn definitief in tunnel moet. Onderdoorgangen kunnen de overwegen vervangen. Een tunnel is wel mogelijk, en als het tracé aan de westkant verbreed wordt, kan de sloop ook beperkt blijven. (De tunnelbouw zou een strook van circa 35 m vereisen).
Ten zuiden van Cuijk, loopt de lijn door een vlak landbouwgebied: het enige opvallend hier is een grote vuilstort. Verbreding van het tracé is geen probleem, en ook het aantal overwegen is beperkt. Een deel van de lijn is al verhoogd, om de voormalige spoorlijn Boxtel – Wesel te kruisen.
Aan de noordrand van Boxmeer, gaat de lijn onder de A77. De enkelsporige lijn door Boxmeer volgt een ruime strook, dat met aanpassingen geschikt is voor vier sporen. De toestand is vergelijkbaar met die in Cuijk, en ook hier zit een knik in het tracé. De nieuwe woonwijken liggen aan de westkant van het spoor, aan de oostkant is een bedrijfsterrein, met direct naast het spoor vooral parkeerterreinen. Door het westelijke perron iets te verschuiven, kan de bocht ook aan de binnenkant iets verruimd worden. De viersporige lijn kan hier in tunnel, ook hier met de snelle sporen aan de westkant.
HSL door Boxmeer…>
Ten zuiden van Boxmeer loopt de lijn weer door open veld. Bij Station Vierlingsbeek is er nog een knik in het tracé: de lijn draait richting Venray. Vanaf dit punt zijn er meerdere opties voor het HSL-tracé.
Een lange bypass van Venray, van Vierlingsbeek tot Tienray, zou de HSL verkorten, maar de winst is niet groot, maximaal 800 m. De HSL loopt dan tussen Holthees en Maashees. Het moet iets meer richting Maas afbuigen, om het landgoed Geysteren te vermijden, en daardoor vervalt een deel van de tracé-verkorting. Na Geysteren loopt het tracé weer door landbouwgebied ten westen van Meerlo, naar Tienray. Het passeert een bedrijfsterrein aan de rand van Tienray, en de oostkant van het voormalige station, en sluit weer aan op de Maaslijn.
Met deze variant blijven de regionale treinen via Station Venray rijden. Het is verenigbaar met de voorgestelde verschuiving van de spoorlijn naar de A-73 ten zuiden van Venray, maar ook met verdubbeling van de bestaande lijn en heropening van Station Tienray. Ten zuiden van Tienray wordt de Maaslijn, in dat geval, tot aan Blerick viersporig.
Een alternatief is een kortere HSL-bypass van Oostrum, waar ‘Station Venray’ eigenlijk ligt. Dat vereist verruiming van de bochten bij Vierlingsbeek en Tienray, want afgezien van de Oostrum-bypass, zou de HSL het bestaande tracé volgen.
Bij Station Vierlingsbeek kan het HSL-tracé westwaarts worden verschoven: de aangrenzende bebouwing is minimaal. Het bestaande station kan gehandhaafd worden, ook met een nieuwe onderdoorgang of brug. Bij km 53 zou de HSL afbuigen, waarbij het de bestaande lijn moet kruisen. Het loopt om Oostrum, ten oosten van het recreatiepark Witte Vennen, en sluit weer aan op de Maaslijn bij km 60. Dit is een onhandig tracé: 7 km nieuwe lijn om één bocht te vermijden, en de route ook niet verkorten.
HSL-varianten bij Oostrum…
Een eenvoudig derde variant is een tunnel langs Station Venray, net lang genoeg om de bocht bij het station te vermijden. Deze zou aan de westkant afbuigen, dan weer naar het oosten, en de lijn kruisen in tunnel onder het huidige station. Met beperkte sloop naast de lijn, kan de HSL weer aansluiten op de Maaslijn, ter hoogte van de aardappelfabriek. Dit lijkt ingewikkeld, maar zo valt de HSL in de ruimte tussen Venray en Oostrum te passen.
Heropening van Station Tienray is in alle varianten mogelijk, maar dat is alleen zinnig bij voldoende gebruik: Tienray heeft slechts 1100 inwoners. Met bijna 5000 inwoners, is Grubbenvorst wel groot genoeg, om heropening van het station te rechtvaardigen. Een viersporige lijn maakt dat wel mogelijk: de lijn ligt hier aan de rand van het dorp, en verbreding is geen probleem.
Een tracé via Horst, het A73-tracé, zou bij Raaieind op de lijn aansluiten (zie kaart). Daarna volgen alle varianten het bestaande tracé, dat definitief viersporig moet worden.
Bij Station Blerick is er voldoende ruimte voor een ongelijkvloerse aansluiting op de lijn uit Eindhoven. De bouw van een hogesnelheidslijn Eindhoven – Venlo maakt dat wel nodig. Ook verbreding van de Maasbrug, en een verbouwing van Station Venlo, zijn vereisten voor een HSL.
In Venlo zou de HSL overstap bieden op de voorgestelde HSL Venlo – Neuss – Köln, en een S-Bahn naar Neuss, via Viersen. Met 80 000 inwoners, is Venlo de eerste HSL-station na Nijmegen. De treinen rijden verder langs de Maas, over de aansluitende HSL Venlo – Roermond – Sittard.
De voorgestelde verschuivingen van het tracé, en een bypass van Venray, zullen de lijn met hooguit een kilometer verkorten. Om een reistijd van een uur tussen Maastricht en Nijmegen te halen, is een lijnsnelheid (baanvaksnelheid) van boven 200 km/h waarschijnlijk nodig. Het tracé is in principe wel geschikt voor deze hoge snelheden.
Infrastruct 